In januari deed de rechter een opmerkelijke uitspraak in een kort geding dat was aangespannen door enkele vakbonden. De bonden stelden: een ondernemingsraad moet informatie geven over zijn advies aan collega’s. Daarnaast klaagden de bonden over de slechte informatievoorziening van de werkgever aan de bonden. De uitspraak zal consequenties hebben voor de advisering van OR’s. Maatschap voor Medezeggenschap gebruikte de uitspraak al in een overname-traject.

De rechter tikt ook de Ondernemingsraad van Monuta op zijn vingers…

Meestal gaat een OR zelf naar de rechter, maar bij uitvaartonderneming Monuta zat de OR naast de werkgever in het beklaagdenbankje. De uitspraak van de rechter geeft duidelijkheid over de timing van de betrokkenheid van de bonden en de eisen aan de informatievoorziening vanuit de OR.

Lees in deze blog wat er gebeurd is en lees de tips over de communicatie van de OR naar collega’s. Er staat precies in de Wet op Ondernemingsraden hoe de ondernemingsraad moet informatie geven over zijn advies. Hier vind je de hele uitspraak Monuta 

Wat is er gebeurd bij Monuta?

De aanleiding

Er is een stevige reorganisatie in voorbereiding bij uitvaartonderneming Monuta. In het voorjaar van 2016 heeft de werkgever laten onderzoeken hoe het zit met de uitwisselbaarheid van oude en nieuwe functies. Op basis van dit onderzoek zouden alle 130 uitvaartverzorgers boventallig worden verklaard en opnieuw kunnen solliciteren naar een nieuwe functie. Dat doet pijn! Medewerkers worden namelijk niet via het afspiegelingsbeginsel (op basis van leeftijdsgroepen en ervaring) geplaatst op hun nieuwe functie, maar ze moeten straks solliciteren. En daarmee komt een subjectief proces op gang. Dit is altijd een ingewikkeld onderwerp. Als OR moet je goed opletten of er niet ten onrechte aan “cherrypikking” gedaan wordt. Want via sollicitaties kan de werkgever de krenten uit de pap halen.

Mocht je hier vragen over hebben neem gerust contact op met Maatschap voor Medezeggenschap.

In de casus van Monuta hebben de bonden in een tweede rechtzaak niet voor elkaar gekregen dat deze reorganisatie niet door mocht gaan. Bij Monuta is een sociaal plan vastgesteld (2015-2018), dus wat was het probleem voor de bonden?

De kwestie

Volgens de bonden hebben de werkgever én de OR van Monuta de bonden niet tijdig en onvolledig geïnformeerd. Met deze weigering handelden Monuta en de OR in strijd met de toepasselijke CAO, de Wet op de Ondernemingsraad (WOR) en de eisen van goed werkgeverschap. In de WOR staat namelijk dat een ondernemingsraad informatie moet geven over zijn advies, bijvoorbeeld via de verslaglegging van overleggen. Monuta en de OR stelden op hun beurt tijdens de rechtzaak dat zij wel aan hun informatieplicht hebben voldaan. Zo zou de werkgever meerdere keren hebben geprobeerd om in gesprek te komen met de bonden.

De uitspraak

De rechter gaf de bonden gelijk. Een ondernemingsraad moet informatie geven over zijn advies. Een OR is namelijk verplicht om aan belanghebbenden informatie te verschaffen over de wijze waarop de medezeggenschapsrechten van werknemers binnen de onderneming worden ingevuld. In dit geval zijn de bonden ook belanghebbenden aangezien zij leden hebben onder de werknemers van Monuta. De OR kreeg dus een tik op de vingers… De OR moet de bonden het OR-reglement en de verslagen van de OR-vergaderingen uit 2016 aanleveren. Daarnaast heeft de rechter de werkgever Monuta opgedragen om de adviesaanvraag en het door de OR gegeven advies te verstrekken aan de bonden.

Monuta is op grond van CAO bepalingen verplicht de bonden te informeren en inzicht te verstrekken over kwesties die van invloed (kunnen) zijn op de werkgelegenheid. De rechter oordeelt dat Monuta daarin tekort is geschoten. Ook had Monuta de bonden pas in een zeer laat stadium over haar plannen ingelicht, toen de reorganisatie al op het punt van beginnen stond. Daarmee had Monuta, aldus de rechter, de bonden onnodig op een informatieachterstand gezet.

 De toelichting en tips 

      De uitspraak bij Monuta maakt heel duidelijk dat slechte bereikbaarheid nooit een excuus kan zijn om de bonden buiten spel te zetten. En terecht. Maar de uitspraak gaat verder. Zo stelt de rechter dat de werkgever gelijktijdig met het uitvoeren van het externe onderzoek de bonden had moeten informeren. Ook had de werkgever in de uitnodiging duidelijk moeten aangegeven dat er sprake was van urgentie in plaats van “kennismaking en bijpraten”.

•       TIP 1  Met deze uitspraak kan de OR de werkgever oproepen tot eerdere informatieverstrekking aan bonden en collega’s. Hiermee zal de geheimhouding eerder aflopen en kan je als OR eerder contact leggen met collega’s. 
• TIP 2   Bij belangrijke reorganisaties schakelt een bestuurder doorgaans in een vroeg stadium een extern deskundige in. De rechter stelt dat de bonden al op dit moment geïnformeerd hadden moeten worden. Dat is mooi voor de vroegtijdige betrokkenheid van OR’s en lastig voor de bestuurder. De bestuurder zal immers pas na afloop van het onderzoek een concreter voorgenomen besluit formuleren. Deze uitspraak biedt dus kansen voor de OR. De opdrachtverstrekking aan een dergelijk bureau is adviesplichtig en in deze periode kan je OR dus ook afspraken maken over de eindtijd van de geheimhouding en de gewenste informatie naar collega’s.

Ruzie tussen de bonden en de OR

Het komt wel vaker voor dat bonden en OR’s eerder elkaars concurrent zijn dan elkaars partner. De uitspraak van de rechter is helder: de OR van Monuta heeft zich niet heeft gehouden aan de minimale bepalingen over de informatievoorziening zoals dit staat in de Wet op Ondernemingsraden. Als de OR dit wel goed had gedaan, dan hadden individuele werknemers (die ook lid zijn van een vakbond) zelf kunnen aankloppen bij de bonden.

• TIP 3 Zorg als OR dat in ieder geval de minimale informatievoorziening naar je collega’s in orde is. Dit houdt in dat iedere collega moet kunnen volgen hoe de OR invloed heeft op de voorgenomen besluiten van de werkgever. Het volgende lijstje is minimaal en soms staat er in je eigen OR-reglement nog meer vermeld.

Een ondernemingsraad moet informatie geven over zijn advies. In de wet op Ondernemingsraden staan de volgende verplichte documenten:

1. OR-reglement (met interne werkwijze en organisatie verkiezingen), WOR artikel 11
2. Het jaarverslag , agenda’s en verslagen van de OR-vergadering, WOR artikel 14
3. De agenda en het verslag van het overleg met de bestuurder moeten verspreid worden. De OR en de bestuurder moeten afspraken maken over de vorm van publicatie en hoe er met de geheimhouding moet worden omgegaan. WOR artikel 23 a lid 5.

• TIP 4 Hiermee heb je zeker nog geen contact met collega’s. Wil je dit wel? Als je OR er tijd en energie in wil steken, dan is makkelijker dan je misschien denkt. Kijk op succesvol raadplegen voor het maken en houden van daadwerkelijk contact met je collega’s.

Tot slot:

 De OR van Monuta heeft, zo is te lezen in de uitspraak, een positief advies gegeven. Ook dit doet pijn bij collega’s: het voelt zeker niet positief om boventallig te worden en daarna te solliciteren op een nieuwe functie bij dezelfde werkgever.

      De impact is te groot om dit “positief” te labelen en het maakt de OR niet geloofwaardig bij collega’s. Dit “positief adviseren” is helaas een hardnekkig en onnodig gebruik bij veel OR’s. De formulering van het advies is geheel de keuze van je OR. Wil je meer lezen over adviseren met invloed, mede dankzij de betrokkenheid van collega’s?  

      Download het gratis e-book “meer invloed met je OR”.