Het enquêterecht kan aan de OR worden toegewezen als extra bevoegdheid. Het was voor mij een leermoment en dat na 25 jaar… Lees er meer over in deze blog, want het enquêterecht is met recht een mooie vorm van Machtig Mooie Medezeggenschap.
Goed nadenken over belang
Naar de rechter gaan vraagt van een OR altijd een serieuse afweging. Dus volg je hart: Waarom maakt de OR zich zorgen? En gebruik je verstand: denk goed na of dit belangrijk genoeg is. Bij twijfel, neem gerust contact op.
Wanneer het enquêterecht kansrijk?
Een procedure is pas kansrijk als er gegronde redenen zijn om aan juist beleid of juiste gang van zaken te twijfelen. In zo’n situatie kan via de Ondernemingskamer gevraagd worden om een “enquêteur” die de gang van zaken dan gaat onderzoeken.
Voorbeelden van gegronde redenen om aan een juist beleid juiste of gang van zaken te twijfelen zijn onder meer:
- Handelen in strijd met de wet en/of statuten door bijvoorbeeld het niet vaststellen van de jaarrekening
- Twijfels over het bedrijfseconomisch en sociaal beleid. Bijvoorbeeld als het erop lijkt dat er (te) risicovolle investeringen gedaan gaan worden. Dit kan duidelijk worden bij een adviesaanvraag. Duik in 2023 in de financiën van je organisatie en vergroot je OR-invloed
- Bij conflicten tussen bijvoorbeeld minderheidsaandeelhouders en meerderheidsaandeelhouders
- Conflict tussen bestuurders en aandeelhouders/leden. Als er sprake is van een conflict tussen bestuurders en aandeelhouders/leden
- Niet naar behoren verstrekken van informatie. Wanneer het bestuur onjuiste of onvoldoende informatie verstrekt aan aandeelhouders/leden, de ondernemingsraad of andere belanghebbenden
- Als het organisatiebelang teveel lijkt op een persoonlijk gewin
- Als er door conflicten in de top verlamming in de besluitvorming ontstaat.
Gelukkig hoef je dit als OR niet allemaal zelf te doen. Schakel je OR-trainer in, een adviseur en sowieso een OR-advocaat. Lees in deze blog Extern deskundige ondernemingsraad geeft meer invloed
Het staat niet in de WOR, hoe krijgt de OR dit enquêterecht?
Er zijn drie manieren waarop het recht aan de OR wordt toegekend. De OR kan het in geen van de gevallen zelf afdwingen. Dat maakt het niet echt gelijkwaardig, maar als er paniek in de tent is wordt de OR soms benaderd.
Via directie of statuten
De enquêtebevoegdheid kan de ondernemingsraad krijgen via de statuten van de onderneming of als de bestuurder het de OR toekent. Dit gaat verrassend makkelijk. Een OR-advocaat kan het in algemene bewoordingen op een A4-tje zetten en dan is de bevoegdheid op basis van (art. 2:346 sub c BW) toegekend.
Vakbonden
Als de OR van mening is dat in het bedrijf werknemersbelangen ernstig worden geschaad, kan hij de vakbond benaderen om een verzoek tot enquête bij de OK in te dienen. Als de vakbond een verzoek bij de OK wil indienen om een enquête in te stellen over de gang van zaken bij een bedrijf, moet hij eerst de OR vragen om een schriftelijke reactie (art. 2:349 lid 2 BW).
Openbaar belang
Een andere mogelijkheid is dat de OR zich wendt tot de advocaat-generaal (art. 2:345 en 349 lid 2 BW). of dat deze in het kader van het openbaar belang zelf de procedure start. https://maxius.nl/burgerlijk-wetboek-boek-2/artikel345
Klaar is kees?
Nou nee: Voordat de ondernemingsraad zich tot de Ondernemingskamer kan wenden moet hij eerst bij het bestuur schriftelijk zijn bezwaren tegen het beleid en de gang van zaken binnen de onderneming duidelijk maken. Immers het bestuur of de aandeelhouder moet de mogelijkheid krijgen om te reageren op de bezwaren voordat partijen al betrokken worden in een procedure. Indien de bezwaren niet schriftelijk kenbaar worden gemaakt voorafgaand aan de enquêteprocedure, dan zal de Ondernemingskamer het verzoek tot het instellen van een enquête niet in behandeling nemen. Wordt het verzoek door het bestuur of de raad van commissarissen ingediend, dan moet de verzoeker het bestuur dan wel de raad van commissarissen evenals de ondernemingsraad op de hoogte stellen van het (voorgenomen) enquêteverzoek.
Hoe gaat dit in zijn werk: naar de ondernemingskamer?
In deze blog Ondernemingsraad in beroep bij ondernemingskamer, hoe gaat dat in zijn werk? Deze casus was geen enquêterecht, maar het geeft toch wel een goede indruk.
Voorbeeld van enquêterecht
Een OR merkte dat de moedermaatschappij een kapitaalinjectie vroeg. Het ging om een enorm bedrag dit leek de OR onverantwoord. Om invloedrijk te adviseren heeft de OR zijn zorg daarom voorgelegd aan een eigen extern (financieel) deskundige. En inderdaad bevestigde deze adviseur dat de zorg van de OR reëel was. De OR adviseerde daarom negatief. Omdat de directie en de OR zaten op een lijn denk je dat er geen besluit wordt genomen…. Maar er werd een Aandeelhoudersvergadering ingelast en op de agenda van deze AVA stond het schorsen van de directie!?
Dit valt natuurlijk onder het adviesrecht (blog:Adviesrecht bestuurder) . Maar in zo’n situatie kan de OR daar lang op wachten. Daarom gebruikte de OR het krachter middel enquêterecht. Na een hoop heisa (lees spierballentaal van advocaten) kon de melding bij de Ondernemingskamer ingetrokken worden. Zo’n procedure schaadt het imago en daar zaten de aandeelhouders niet op te wachten.
