Hoe de medezeggenschap er na een fusie uit zou moeten zien is niet voor iedereen direct even duidelijk. Er staat bovendien niets over vermeld in de Wet op de ondernemingsraden (WOR). Als beide organisaties een OR hebben, waar doe je dan goed aan? In dit artikel lees je de juridische gevolgen en praktische tips hoe je hier als OR mee om kan gaan.
Juridische gevolgen na fusie, als je niets regelt…
Het is belangrijk te weten dat de Wet op de ondernemingsraden niets vermeldt over het opheffen van een OR na fusie of overname. Dit maakt het des te belangrijker om er in een fusie/overname of verkooptraject aandacht aan te besteden. Bovendien zijn er verschillende vormen van fusies en overnames. Je doet er als OR altijd goed aan om aandacht te geven aan de toekomstige vorm van medezeggenschap.
Juridisch is het zo dat de OR van de overnemende partij blijft bestaan, maar deze OR vertegenwoordigt niet het nieuwe deel van de achterban. De OR van de overgenomen OR blijft vreemd genoeg formeel wel bestaan. Immers de Wet op de ondernemingsraad regelt niets over het opheffen van een OR na fusie. Maar deze OR heeft geen bestuurder meer en kan ook geen nieuwe verkiezingen uitschrijven. Dus dat schiet niet echt op.
Het kan ook zo zijn dat beide organisaties ophouden te bestaan en dat er één nieuwe onderneming wordt opgericht. Dan is er op de oprichtingsdatum helemaal geen OR…
Oplossingen voorafgaand aan de fusie
In de aanloop naar de fusie/ samenwerking/ overname hebben de OR’s adviesrecht. Voor de effectiviteit van de medezeggenschap helpt het als de twee ondernemers een gelijkluidend advies krijgen waar geen speld tussen te krijgen is. Wil je dit leren? Lees dan deze blog Adviesrecht bij een reorganisatie: hoe krijg je maximale invloed? Inhoudelijke afstemming is echter niet altijd mogelijk of wenselijk. Soms verschillen de belangen te veel en willen OR’s -terecht- liever apart adviseren. Hoe dan ook, vermoedelijk heb je behoefte aan houvast. Lees eventueel de blog Invloedrijk advies ondernemingsraad
Afstemming
Toch zie ik in de praktijk vaak voorkomen dat de OR’s apart adviseren, maar dat er vooraf wel degelijk afstemming is over de inhoud van de adviesaanvraag en het advies van de beide OR’s. In dit geval is het haalbaar om alvast na te denken en te adviseren over de gewenste toekomstige medezeggenschapsstructuur. Bijvoorbeeld via een Tijdelijke OR.
Tijdelijke OR (TOR)
Als er al lang gesnuffeld is aan de andere organisatie of als eerder al samenwerkingen zijn gestart, dan zie je dat OR’s elkaar sneller opzoeken. Bij de aankondiging van een fusie of overname wordt dan een Tijdelijke OR opgericht. Deze heten ook wel eens Voorbereidende OR (VOR) of Bijzondere OR (BOR). De OR’s vaardigen beiden enkele leden af naar een tijdelijke OR. Deze TOR krijgt de opdracht om te adviseren over de fusie èn het organiseren verkiezingen voor de nieuwe medezeggenschap. In een convenant met beide bestuurders en OR’s worden de bevoegdheden gemandateerd en faciliteiten geformaliseerd. De oorspronkelijke OR’s blijven bestaan tot aan de nieuwe algehele verkiezingen. Deze OR’s behandelen de kwesties die hun eigen onderdeel aangaan in de integratie fase van de organisatie. Na bijvoorbeeld een half jaar tot jaar na de fusie worden algehele verkiezingen georganiseerd voor de gehele nieuwe onderneming.
Meer weten over het stappenplan van een juridische fusie?
Begin bij het begin via de blog over de inschakeling van adviseur door de bestuurder(s) Adviesrecht opdrachtverstrekking extern deskundige en daarna de blog over Advies over intentieverklaring fusie. In die volgorde krijg je als het goed is te maken met een juridische fusie. Maar heel vaak is de bestuurder al eerder begonnen met de voorbereiding. Wil je dit voorkomen? Neem dan contact voor een kennismakingsgesprek.
Varianten na de fusie
Er zijn verschillende varianten te bedenken. Wat wijsheid is hangt af van de precieze situatie. Eerst twee varianten lijken redelijk voor de hand te liggen. Hierbij is echter niet nagedacht over de toekomstige zeggenschapsstructuur en wat nodig is aan goede medezeggenschap in de nieuwe situatie.
- Soms wordt er voor gekozen om de lege plekken van de OR van de overnemende partij te vullen met leden van de OR die ophoudt te bestaan. Op zich kan dit wel, maar echt democratisch is het niet.
- Een andere variant is om beide OR’s samen te voegen en tijdelijk een grote OR te vormen.
Het reglement van de OR van de overnemende partij is leidend en de wijze van de verkiezingen staat hierin vermeld. De “nieuwe situatie” kan dus bijvoorbeeld nog 2 jaren duren. Bovendien is er regelmatig sprake van een onvoorziene druk op de nieuwe gezamenlijke OR. Allerlei keuzes over werkwijze, kiezen voorzitter en secretaris zijn onuitgesproken en daarmee kan er intern frictie ontstaan. Temeer omdat de werkwijze, wijze van besluitvorming en cultuur per OR erg kan verschillen.
- De TOR heeft voorafgaand aan de fusie in het advies afspraken gemaakt over de nieuwe wenselijke medezeggenschapsstructuur. Het kan hierbij gaan om een gelaagde medezeggenschapsstructuur:
- Centrale OR met op lager niveau OR’s
- OR op centraal niveau en Onderdeelscommissies op een lager niveau
- Beide OR’s blijven bestaan (tot aan de oorspronkelijke eerstvolgende verkiezingsdatum) en vaardigen leden af naar de Groepsondernemingsraad. Deze GroepsOR behandelt de overkoepelende onderwerpen.
Verkiezingen na fusie
Na de fusie wordt er soms gekozen om de oorspronkelijke bloedgroepen nog (maximaal) een zittingsperiode te laten bestaan. Evengoed is het vaak een bewuste keuze om hiervan af te stappen, om de eenheid in de nieuwe organisatie te bevorderen. Met de nieuwe verkiezingen kan wel gestreefd worden naar een goede vertegenwoordiging in de nieuwe OR. Daarnaast is het ook aan te raden om de samenstelling van het dagelijks bestuur/commissies te laten bestaan uit leden van beide voormalige organisaties.
Conclusie
Uit het bovenstaande blijkt dat er veel keuze is en ook dat het belangrijk is om een bewuste keuze te maken. Daarom is het sterk aan te raden om dit al te bespreken voordat de juridische fusie een feit is. Dit is het moment van maximale invloed. Zodra er gesproken wordt over de nieuwe (top)structuur kan ook een inschatting gemaakt worden wat wenselijk is aan nieuwe (tijdelijke) medezeggenschapsstructuur.
MVMZ helpt je (OR) graag verder
Er is veel te kiezen en er zullen allerlei gevoeligheden zijn aan de kant van de bestuurders of de OR’s. Begeleiding door MVMZ helpt. We kennen het speelveld door en door. Met gevoel voor verhoudingen helpt MVMZ je graag verder. Neem gerust contact op.
